Lepsze opakowania i know-how dla polskich firm dzięki europejskiej współpracy

Rozwój innowacyjnych, wysokobarierowych opakowań z papieru i tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością wspiera rozpoczęty w marcu 2024 roku europejski projekt BeFORE. Rozwiązania z Polski, Niemiec i Belgii badać będą eksperci i naukowcy z renomowanych instytucji i organizacji branżowych z tych krajów, a ich celem jest wypracowanie rozwiązań odpowiadających zarówno na wyzwania technologiczne, jak i na zmieniające się wymogi prawne i środowiskowe.

Pełna nazwa projektu – „Wpływ procesu formowania i pakowania na innowacyjne i recyklowalne, wysokobarierowe materiały opakowaniowe z tworzyw sztucznych i papieru” – odzwierciedla szeroki zakres zagadnień badawczych, niezbędnych przy tworzeniu opakowań zgodnych z aktualnymi oczekiwaniami rynku oraz nadchodzącymi zmianami w przepisach prawa. Jak podkreśla dr inż. Karolina Wiszumirska z Katedry Jakości Produktów Przemysłowych i Opakowań Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, dyrektorka ds. Innowacji Stowarzyszenia Natureef, projekt obejmuje kompleksową analizę wszystkich etapów powstawania opakowania: od doboru materiałów, przez procesy formowania, aż po wpływ pakowania maszynowego na końcowe właściwości użytkowe oraz to, czy opakowanie nadaje się do recyklingu.

Baza danych i zaawansowane testy materiałowe

Jednym z głównych rezultatów projektu będzie stworzenie bazy danych o materiałach i powłokach barierowych, wraz z opisem ich właściwości i potencjalnych zastosowań. Baza ta będzie rozwinięciem narzędzia stworzonego w ramach wcześniejszego projektu CORNET REPAC², obejmującego analizy powlekanych opakowań z papieru. Jak wskazują doświadczenia partnerów obu projektów, komercyjny dostęp do takiej bazy stanowi istotne wsparcie dla firm poszukujących nowych rozwiązań opakowaniowych.

Firmy zaangażowane w projekt CORNET BeFORE mogą zgłaszać materiały do badań za pośrednictwem prostego formularza online. Zgłaszane opakowania nie muszą być jeszcze dostępne komercyjnie na rynku, jednak ich techniczna gotowość (TRL) powinna wynosić co najmniej 6 lub 7. Do tej pory zgłoszono już około 40 różnych opakowań typu pouch, saszetek i doypacków, przeznaczonych do produktów spożywczych, kosmetyków i karmy dla zwierząt. Ostatecznie wybranych zostanie od sześciu do ośmiu opakowań, które zostaną poddane kompleksowym testom laboratoryjnym oraz testom przechowalniczym. Ich wyniki będą źródłem rzetelnej wiedzy dla dostawców nowych rozwiązań.

Współpraca z przemysłem i analiza wyzwań prawnych

Integralną częścią projektu jest ścisła współpraca z przemysłem. Wyniki badań będą regularnie omawiane z Komitetem Użytkowników, w skład którego wchodzą firmy opakowaniowe i spożywcze z Polski, Niemiec i Belgii. Obecnie jest ich już ponad 50. Efektem końcowym prac będzie zarówno rozbudowana baza materiałowa oraz szczegółowy raport podsumowujący wyniki testów laboratoryjnych i przechowalniczych, ocenę przydatności do recyklingu, zgodność z wymaganiami prawnymi, a także praktyczne rekomendacje dla użytkowników i dostawców innowacyjnych opakowań.

W ramach projektu BeFORE analizowane będą również zagadnienia związane z oceną przydatności materiałów do recyklingu zgodnie z unijnym rozporządzeniem PPWR (Rozporządzenie (UE) 2025/40), ograniczenia w projektowaniu oraz kwestie bezpieczeństwa opakowań, w tym zgodność z wymogami dotyczącymi zawartości recyklatów w opakowaniach z tworzyw sztucznych. Badacze szczególną uwagę zwrócą na wpływ procesów formowania i pakowania na ryzyko pogorszenia właściwości barierowych oraz wystąpienia innych uszkodzeń.

Kolejnym etapem projektu będą badania przechowalnicze produktów w różnych typach opakowań oraz analiza wyników, które posłużą do opracowania modeli predykcyjnych dotyczących materiałów opakowaniowych. Pozwoli to na bardziej precyzyjne projektowanie opakowań w przyszłości. Infrastrukturę do badań udostępnią m.in. polskie firmy zrzeszone w komitecie użytkowników, które jednocześnie zyskują dostęp do aktualnej wiedzy poprzez cykl webinariów i spotkań stacjonarnych.

Renomowani partnerzy

Koordynatorem projektu BeFORE jest niemieckie zrzeszenie IVLV (Industrievereinigung für Lebensmitteltechnologie und Verpackung), a udział w nim biorą takie jednostki jak: IVV-Fraunhofer, Pack4Food, Sirris, MPR&S. Stronę polską reprezentują Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie oraz Stowarzyszenie Natureef, współpracujące z ekspertami i firmami członkowskimi. Polskie działania w ramach projektu są finansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach 37. edycji inicjatywy CORNET. W konsorcjum użytkowników znajduje się obecnie 12 polskich firm – głównie z sektora produkcji opakowań i żywności.

Firmy zainteresowane rozwojem innowacyjnych, wysokobarierowych opakowań nadal mogą dołączyć do projektu za pośrednictwem Stowarzyszenia Natureef.